Formula 1 Hakkında Temel Bilgiler

Bu rehberimizde Formula 1 hakkında temel bilgiler vererek sporun daha kolay anlaşılması açısından bir kaynak oluşturacağız.



Diğer Rehberler için Tarsam'ın Rehberleri

Formula 1 Nedir?

Kısaltması F1 olan ve yarışlarının her biri Grand Prix olarak bilinen bu spor, değişik ülkelerdeki kalitesi ve özellikleri denetlenen pistlerde koşulur. Açık tekerlekli otomobil sporlarının, hatta otomobil sporlarının en yüksek düzeyini oluşturur ve her sene milyarlarca kişi tarafından seyredilir. 10 farklı takımın ikişer otomobille, toplamda 20 pilotla yarıştığı bu sporda adrenalin her zaman üst düzeydedir. Liderlik tablosunun Pilotlar ve Takımlar Klasmanı olarak ikiye ayrıldığı F1’de pilotlar bireysel olarak Pilotlar Şampiyonluğunu kovalarken her takımın iki pilotunun sahip olduğu puanlar toplanarak Takımlar Şampiyonu belirlenir.

Dünyanın en popüler motor sporları arasında yer alan Formula 1, 2020 yılında pandemi nedeniyle Türkiye Grand Prix'ini yeniden takvime dahil etmişti. O yarışla birlikte ülkemizde yeniden büyük ilgi görmeye başlayan bu spor, 2021 yılında yine Türkiye'ye gelebilir.

Yarışlar İçin Zaman Dilimi Formatı

F1’de yarışlar, yarış hafta sonları (race weekend) olarak bilinen belirli bir zaman dilimi içerisinde yapılır ve bu yarış hafta sonları, her sezon öncesinde hazırlanan bir F1 Takvimi çerçevesinde belirlenir. Bu klasikleşmiş yarış hafta sonları cuma, cumartesi ve pazar günlerinden oluşur. Pilotların ve takımların hazırlıkları aynı yapacak enerjisi ve zamanı olmadığından yarış seanslara ve günlere bölünmüştür.

Cuma günleri FP1(Free Practice 1- Serbest Pratik 1) ve FP2 seansları yapılır. Cumartesi günleri ise FP3 ve Q1,Q2,Q3 (Qualifying – Sıralama Turları) seansları yapılır. FP seansları her takımın takım otomobillerini pist şartlarına göre en uygun ayarlara getirip zemine en uygun lastiği seçmesi ve o gün yarışılan pistte en kısa tur zamanını yakalayacak kombinasyonu bulması için çok büyük önem teşkil eder. Qualifying Session dediğimiz Sıralama Turları Seansı ise her pilotun FP Seanslarında yaptığı hazırlıklar sonucu, aracıyla pistteki en hızlı turu atmaya çalışarak yarışa mümkün olan en ön sıradan başlamak için yarıştığı bölümdür. Yani Free Practice seansları esas yarışa doğrudan etki etmezken Qualifying seansları esas yarıştaki başlama pozisyonunuzu belirler.
Pazar günleri ise yarışın esas kısımlarının koşulduğu kısımdır. 20 pilot, en kısa sıralama turu zamanından en uzun sıralama turu zamanına doğru pozisyonlandırılarak yarışa başlanır. Pole pozisyonu birinci sıra anlamına gelir yarışa en önde başlayan pilotu ifade eder. Saliselerin bile çok büyük önem teşkil ettiği bu sporda pole pozisyonu yarışı kazanmak için büyük bir avantajdır.

Formula 1'De Puanlama Nasıldır?

Formula 1 de puanlama yarışı bitirme sırasına göre ve en hızlı turu atan sürücüye göre belirlenir. Yarış sonunda ilk on sürücü puan alırken, son on sürücü en hızlı turu atmadıkları takdirde puan alamaz. Puanlama ilk on sürücü için sırasıyla birinci için +25, ikinci için +18, üçüncü için +15, dördüncü için +12, beşinci için +10, altıncı için +8, yedinci için +6, sekizinci için +4, dokuzuncu için +2 ve onuncu için +1’dir. Sıralamadan bağımsız olarak yarış boyunca pistte en hızlı turu atan pilot ise +1 puan kazanır (Pilotlar genelde en hızlı turu yenilenmiş lastikleri ve boşalmış yakıt depoları sayesinde yarışın sonlarına doğru atar.). Sezon sonunda tüm yarışlarda toplanan puanlar Pilotlar ve Takımlar Şampiyonunu belirler.

Pistteki Sektörler Ne Anlama Gelir?

Sektörler, pisti parçalara ayırarak takımların otomobil ve pilot performanslarını analiz etmesini sağlar. Pistler genelde üç sektöre bölünür. Örneğin İspanya Grand Prix’inin yapıldığı Barcelona – Katalonya pistini ele alalım. Pistin birinci sektörü yani birinci kısmı daha düz ve daha hızlı yarışılan kısmıdır. İkinci sektör nispeten daha yavaş geçilir ve daha virajlıdır. Üçüncü sektör ise oldukça virajlıdır ve yavaş geçilir. Takımlar bu pistte kendi pilotlarının veya rakip pilotların nerede ne kadar zaman kaybettiğini ve nerede ne kadar zaman kazandığını analiz ederler ve buna göre bir sürüş stratejisi belirlerler.

Yarış Çizgisi Ve Apex Nedir?

Yarış çizgisi bir aracın pistte izlediği yoldur. İdeal yarış çizgisi ise yolun, bir aracın bir pistte atabileceği en hızlı turda kullandığı kısmıdır. Sonsuz tane yarış çizgisi vardır ve şartlara göre ideal yarış çizgisi değişiklik gösterebilir. Apex ise pilotun dönerken üzerinden geçmeyi hedeflediği, dönülen bir virajdaki yarış çizgisinin en merkezi, en yavaş kısmıdır. Doğru yarış çizgisi ve doğru apex kullanımı hızlı ve güvenli sürüşteki temel esaslardandır

Understeer Ve Oversteer Kavramları Ne Anlama Gelir?

Understeer (Önden Kayma) Ve Oversteer (Arkadan Kayma) Kavramları Ne Anlama Gelir?

Understeer kavramı frenajın kaçırılması veya viraja fazla hızlı girilmesinden ötürü aracın ön kısmının kayarak pilotun direksiyonu çevirdiği kısma gitmeme yönünde eğilim göstermesi anlamına gelir. Pilot kendi yarış çizgisinde gitmeye çalışırken araç momentumu doğrultusunda devam etmeye çalışır. Pilot virajı alırken sorun yaşar. Çünkü ön tekerleklerin kayma açısı arka tekerleklerin kayma açısından fazladır.

Oversteer ise arka tekerleklerdeki tutuş kaybı sebebiyle aracın arka kısmının istenenden fazla kaymasıdır. Pilot direksiyonu çevirdiğinde araç beklenenden fazla tepki verir ve kayar. Pilot direksiyonu zamanında düzeltemezse spin atma ile sonuçlanır.

Lock Up Ve Flat Spot Ne Anlama Gelir?

Lock up, pilotun yol tutuşuna bağlı olarak frenleme esnasında uygulayabileceği maksimum frenden daha fazlasını uygulaması sebebiyle ön tekerlerden birinin kilitlenip duman çıkararak düz bir şekilde kayması anlamına gelir. Tekerlekler kaydıkça tekerlerdeki lastik tek bir noktadan aşınır ve flat spot dediğimiz bir yanık oluşturur. Bu yanık devam eden her frenlemeyle daha da büyür ve sürüş esnasında istenmeyen titreşimler oluşturarak aracın stabil gidişine zarar verir. Pilotlar, araçlarında flat spot oluştuğunda pit stop yaparak lastiklerini değiştirirler.


Bahrain GP lock up for Vettel at Turn 1



Flat Spot

DRS Nedir?

DRS (Drag Reducing System), dilimize Sürtünmeyi Azaltıcı Sistem olarak çevrilebilir. DRS, yarışlarda DRS Detection Zone (DRS Tespit Bölgesi) denilen belli alanlarda öndeki pilotla 1 saniyelik zaman farkı olduğu durumda otomatik olarak aktifleşen, arka kanadın bir kısmının yere paralel konuma gelerek açılması sayesinde aracın daha az hava sürtünmesine maruz kalarak düzlüklerde daha hızlı gitmesini sağlayan bir sistemdir. Günümüzde DRS yarışlarda geçiş yapmak için çok önemli taktiksel bir silahtır.

ERS Nedir?

ERS (Energy Recycling System – Enerji Geri Dönüşüm Sistemi), normal motora ek olarak egzozda ve frenlerde oluşan ısı enerjisini geri dönüştürerek verimliliği arttıran ve motora ekstra 160 beygir güç sağlayan bir enerji dönüşüm sistemidir. Genelde viraj sonlarında aracın arkasında yanıp sönen kırmızı ışıklarla harvesting dediğimiz enerji geri kazanım hasatı başlar ve pilot tekrar hızlanmaya başlayıncaya kadar bataryaları doldurmaya devam eder. Bataryalar dolunca pilotlar burada elde ettikleri ekstra gücü yarışta öne geçmek için kullanırlar.

Halo Nedir?

Halo, Yunanca daire ya da halka anlamına gelen bir kelimedir, melek illüstrasyonlarında başın üstünde gördüğümüz halkaya da denir. Sürücünün başını çevirip koruduğundan böyle isimlendirilmiştir. F1 araçlarının sürücü koltuğu bölümünün üstünde bulunan çift katlı bir otobüsü kaldırabilecek kadar dayanıklı olan Y şeklindeki bardan oluşan bir güvenlik önlemidir.

Pit Stop Nedir?

Pit stoplar Formula 1’de bir yarış aracının lastik değişimi, aracın onarımı veya mekanik ayarlamalarının yapıldığı kısa beklemelerdir. Araçlar pit bölgesi denilen alternatif bir yola girerek kendi takımlarına ait pit garajına giderler ve gerekli ayarlamaları yaparlar. Eskiden F1’deki pit stoplarda araçlara yakıt ikmali yapılabiliyordu fakat daha sonradan FIA (Uluslararası Otomobil Federasyonu) yakıt ikmalini yasakladı.

Undercut Ve Overcut Nedir?

Undercut

Undercut, yeni lastiklere önünüzdeki rakibinizden daha önce geçerek avantajlı konuma gelebileceğiniz bir lastik stratejisidir. Örneğin iki araç düşünelim. İkisi de eski lastiklerle yarışa devam etmekte. Eğer arkadaki araç daha erken pite girerse daha yeni lastiklere sahip olmuş olacaktır ve yeni lastiklerle eski lastik kullanan rakibinden daha hızlı turlar atabilecektir. Öndeki araç kendisinden daha sonra pite gireceği için arkadaki araç, öndeki pitteyken yeni lastiğiyle kazandığı hız avantajıyla aradaki farkı kapatıp pit çıkışında rakibini geçebilir. Bu geçişe undercut denir.


Overcut

Overcut ise takip edilen araç pite girdiğinde daha geç pite gelerek, o esnada daha hızlı turlar atarak rakibi geçmeye çalışmaktır.

Hava Koridoru (Slipstream) Nedir?

Formula 1 de araçlar çok yüksek süratlerde ilerlediği için çok büyük hava direnciyle karşılaşırlar. İlerleyen bir araç ise önündeki hava direncini kırarken arkasında daha az dirence sahip bir hava koridoru bırakır. Eğer bir araç öndeki araca yaklaşıp onun kırdığı hava direncinden faydalanırsa daha az hava direncine maruz kalır ve bu da onun daha yüksek sürate çıkmasını sağlar. Bu sayede hava koridorundaki araç daha kolay hızlanır ve önündeki aracı geçebilir.

Yarışlarda Duyduğumuz Tüm Terimler

Şasi: Şasi sözcüğü Formula 1'de de gündelik hayatımızdaki gibi kullanılıyor. Aracın lastiklerinin, süspansiyonunun, motorunun vs. üzerine yerleştirildiği gövdedir. Araçların hafif ve dayanıklı olması için genelde kompozit karbon malzeme kullanılır.

Şikan: Şikanlar, pistlerin fazla düz ve hızlı kısımlarında araçların hızını kesmek amacıyla yerleştirilmiş, birbirini takip eden virajlara verilen isimdir. Şikanlar pistlerin güvenliğini düzenlemeye de yardımcı olur.


Kokpit: Pilotların içinde bulunduğu bölümdür. Koltuklar çıkarılabilir özelliğe sahiptir ve pilotlara göre özel kalıptan yapılır. Pilotlar kokpitteyken sadece ellerini, ayaklarını ve kaskını hareket ettirebilir.

Concorde Anlaşması: 1997 yılında FIA ve Formula 1 takımları arasında özel bir anlaşma imzalandı. Genel olarak yarışlardan ve TV yayınlarından gelen kazancın paylaşımı, teknik ve sportif düzenlemeler gibi konular bu anlaşma ile belirlenmiştir. Anlaşma birkaç yılda bir yenilenir.

Marka/Üretici: Puanlamada markalar, araç üretiminden bahsederken üretici olarak kullandığımız bu terimin orijinali Constructor olarak geçiyor. Ödülleri şasi üreticisi alır ve genelde marka olarak da onun adı bilinir. Örneğin Red Bull takımı bir dönem aslında Red Bull Honda olarak yarışmıştır.

Kirli Hava: Hava akımı Formula 1'de oldukça önemlidir. Genel olarak modellemelerde temiz hava akımı için planlama yapar. Otomobillerin arkasında kalan hava akımı ise oldukça karmaşıktır ve türbülans yaratır. Bu hava akımına kirli hava denir.


Downforce: Açık hava basıncıyla aracın yere yaklaşmasını sağlayan kuvvet. Downforce arttıkça araç yere daha fazla yapışır. Böylece araçlar yola tutunabilir.

FIA ve FOA: Sırasıyla Fédération Internationale De L'Automobile (Uluslararası Otomobil Federasyonu) ve Formula One Association (Formula 1 Birliği).

G Force: Yüksek hızlarda pilotların özellikle baş ve boyun bölgelerine binen güç. Eylemsizlik ve açık hava basıncı nedeniyle pilotların üzerine binen baskıyı ifade eder.

Grand Prix: Yarışların her birine verilen isim. Her bir Grand Prix'in uzunluğu ve tur sayısı değişse de genel kural 305 kilometreyi kapsayan en az sayıda tur atılması şeklindedir.

Grid: Sıralama Turları sonrasında ortaya çıkan başlangıç sıralaması. 20 otomobil birden aynı çizgiden başlayamayacağı için bir sıralamayla dizilmeleri gerekir.

Grip: Tutunma, aracın piste tutunabilme kapasitesi.

Ground Effect: Otomobilin alt kısmında hava kanalları kullanılarak sağlanan ve yere tutunma becerisini arttıran bir özellik.

Lastik hamuru: Lastiklerin farklı yapıları bulunabilmektedir. Yumuşak lastikler ile daha hızlı turlar atılsa da aşınma daha fazladır. Sert hamurda ise araçlar daha yavaştır ancak lasitk daha az aşınır. Orta hamur ise ikisi arasındaki bir dengedir. Yarışlara her üç türden de lastik getirilir. Bunlara ek olarak yağmur lastikleri de hazır bekletilir.


Kerb: Virajların yan tarafından yer alan, çoğunlukla kırmızı beyaz renklere sahip yumuşak eğimli tümseklere verilen isim.

DRS: Arka kanatta yer alan bu parça sayesinde araçlar anlık olarak çok yüksek hızlara çıkabiliyor ancak yol tutuştan kaybedebiliyorlar.

Padok: Pit alanı ve garajların hemen arkasında yer alan yarış merkezi. Basın merkezleri, takımların araçları gibi çeşitli yarış unsurları burada bulunur.

Pit Alanı: Yarış teknikerlerinin, pit ekibinin, garajların ve servis ceplerinin bulunduğu bölümdür.

Pole Position: En ön sıradan başlama pozisyonudur. Sıralama turlarının son etabında en hızlı olan isim buradan yarışa başlar.

Spin: Formula 1 araçlarının kendi eksenleri etrafında dönmeleri durumudur.

Spoiler: Araçların arka kısmında yer alan ve yere basma kuvvetini arttıran parça.

[Den1z]

baya iyi aslında

[göттєя∂äммєяυηg]

fgghrf

[Scotty]

Eline sağlık

[AKADEMİKLİNK]

Eline sağlık

[DiasRafinha@Neoxa]

.

[TopcuZeus]

Gayet açıklayıcı olmuş ellerine sağlık

[ufunk]

Tesekkurler!

[CodyBeyS]

Eyvallah kardeşim

[Ergilburak20]

Baya güzel olmuş

[B10]

oyun ıcını duzgun sekılde acıklayıcı bır sekılde anlatılmıstır ıngılızcesı olmayan bıle rahat anlar dıye anlatacaksınız sandım pıt stop nasıl yapılır assist kısımlarındakıı detaylar vb seylerı acıklayıcı sekılde yazarsanız harıka olur f1 takıp edıp ustune hemde oynuyan herkez bılır bunları