Steam pozwala tylko na ocenę pozytywną lub negatywną. Szkoda, bo tu aż prosi się mocno neutralna.

Gdybym nigdy nie grał w CK2, wówczas ocena zapewne byłaby pozytywna. Ale grałem i to sporo, a od kolejnej części oczekiwałbym, że będzie co najmniej nie gorsza, a nawet lepsza. A CK3 niestety na ten moment lepsza od swojej poprzedniczki nie jest. Sprawia wrażenie produktu celowo wykastrowanego z niektórych rozwiązań znanych z CK2 (zakładam po to, by mogły pojawić się w DLC). Do tego wiele drobnych, ale denerwujących błędów / niedopracowań i żenująco niski poziom AI.

Na plus - religie. Te kwestie zostały naprawdę mocno rozbudowane i ktoś kto za nie odpowiadał zasłużył na każdego zarobionego centa.
Na minus - fatalne odwzorowanie specyfiki poszczególnych kultur / nacji. Reguły dziedziczenia totalnie z czapy. To zabiera całą przyjemność z gry.

Ogólnie - ocena neutralna, ale skoro takiej nie ma, to negatyw. Pewnie po kilku DLC za kilkaset złociszy gra będzie prezentować sobą poziom, którego można by od niej oczekiwać, ale obecnie - sprawia zawód.

Lack Polish language. I advise against buying.

No Polish Language

Kseonofobia w Paradoxie ma się dobrze. Kolejny raz nie tłumaczą na PL swojej gry, pomimo tego, że Polska zajmuje czołowe miejsce w zakupie ich gier oraz community gotowe tłumaczyć grę jest dość spore.
Tak więc trudno wyjaśnić dlaczego nie ma wersji PL gry, a jest na przykład wersja... koreańska.
Nie będę dawał ksenofobom pozytywnej oceny.

Brak języka polskiego to jest wstyd Paradox.

Od wydania CK3 minęły już ponad 2 lata. Tyle czasu, a gra dalej nie zbliżyła się do tego co oferuje Crusader Kings II, zamiast tego Paradox kontynuuje politykę wypuszczania marnych dodatków za dużą cenę. W pewnym momencie rozwoju gry dojdziemy do tego, że za wszystkie dodatki do gry przyjdzie zapłacić ponad 1000 złotych (patrz ck2, eu4).

Na ten moment otrzymaliśmy również 4 DLC wątpliwej jakości, jeśli weźmiemy pod uwagę stosunek cena-jakość; szczególnie widać to po ostatnio wypuszczonym DLC "Friends&Foes" gdzie za 20 złotych otrzymujemy coś co powinno być w darmowej aktualizacji, a tak paradox wyłudza od graczy dodatkowe pieniądze. Dość powiedzieć, że inny dodatek kosztuje aż 120zł, co jest całkowitym absurdem; czego innego jednak mogliśmy się spodziewać po 'Greeddox Interactive'.

Sama gra jest przyjemna w odbiorze, ale nie oferuje niczego nadzwyczajnego i jest po prostu dużo biedniejsza od swojego starszego brata. Owszem jest kilka mechanik, min. kultury czy religie które są bardziej rozbudowane, oraz oczywiście ładniejsza szata graficzna. Wiele rzeczy jednak jest wykastrowanych, a patrząc na dlc które do tej pory dostaliśmy, to minie jeszcze wiele lat zanim gra osiągnie poziom Crusader Kings II.

Czy polecam? Zarówno tak i nie; gdyby nie chciwa polityka wydawcy wystawiłbym ocenę pozytywną, jednak tak jak przy innych grach tego studia, zmuszony jestem dać negatywną opinię.

Jako weteran CK2 z lekką obawą ale i nadzieją sięgnąłem po CK3. Przestawienie się z interfejsu 2 na 3 zajęło trochę czasu, ale w końcu się udało. Rozegrałem pierwszą grę w ok 150 godzin i dość mocno się wynudziłem. Szczególnie pod koniec gry. Rozpoczynałem od Pojedynczego hrabstwa Słupsk na Pomorzu kończyłem grę władając całą Europą, 1/4 dostępnej Afryki, prawie całą północną Azją (prawie do wschodniego końca mapy) oraz Azją południowo-zachodnią.

Gra w którymś momencie robi się banalna. Kiedy nie ma już przeciwników mających większe armie niż nasza a my mamy religię antagonistyczną do innych (ja miałem zreformowaną Słowiańską Prawdę) to w zasadzie jedziemy przeciwników jednego po drugim za pomocą casus beli "święta wojna". Rzadko kiedy przeciwnicy skrzykują się tak że na serio możemy dostać łomot. Rozwój kultury jest trochę bardziej czytelny niż w CK2, ale nadal bardzo uproszczony. Rozwój religii i postaci są zrobione fajnie. Losowe zdarzenia prawie nic nie wnoszą do rozgrywki. Do tego stopnia, że później nawet nie czytałem o co w nich chodziło.

Największe zastrzeżenia mam do interfejsu gry. Otwierając niektóre okna czasami inne zostają, a w innych kombinacjach znikają. Przykładowo po wystąpieniu herezji wyszukuję władców którzy mają inną religię. Wykonując na nich akcję "wymuś nawrócenie" okno wyboru postaci znika, trzeba je otworzyć na nowo i tak np. 30 razy.

To czego mi bardzo brakowało to jakiś mechanizm śledzenia zdarzeń na które się czeka. Przykładowo grając stylem intryganta wżeniam martylinearnie córki w obce dwory tak aby ich dzieci były osadzone gdzieś w linii dziedziczenia. Zwykle trzeba to nadzorować ponieważ jest to długoterminowa inwestycja. Tymczasem aby to nadzorować trzeba robić sobie notatki i non stop śledzić "czy już ktoś umarł", czy nie pojawił się po drodze ktoś nowy, czy ktoś nie przejął tytułu. Bardzo dużo ręcznej roboty. Byłoby super gdyby był jakiś kreator długoterminowej strategii intrygi gdzie wyznacza się cel i poszczególne kroki aby go osiągnąć.

Fajne elementy:
- Rozwój postaci
- Rozwój dynastii
- "Decyzje" czyli mini misje poboczne specyficzne dla kultury/religii którą gramy (np. Zjednocz Słowian, zlikwiduj papiestwo)

Niedoróbki:
- Herezję można opanować 3 minuty
- Niektóre decyzje są nieosiągalne w późniejszych etapach gry (Zorganizuj sabat czarownic - 60% członków dynastii musi być czarownikami - przy kilku tysiącach członków jest to niewykonalne)
- Primogenitura dostępna dopiero gdzieś w 2/3 gry. Niby jest to utrudnienie, ale dostępna jest opcja "wydziedzicz" dzięki której łatwo można już na początku gry sterować tym kto przejmie wszystkie tytuły.

Minusy:
- Nuda!!! Gdy mamy już wystarczająco silne państwo nikt nam nie podskoczy. Nie ma punktów "zagrożenia" jak w CK2 których wysokie wartości sprawiały, że mógł się skrzyknąć przeciw nam cały świat.
- Powtarzające się scenki dialogowe w którymś momencie stają się po prostu denerwujące.
- Scenki dialogowe odnoszące się do postaci zupełnie nieistotnych. Posiadając państwo składające się z kilkunastu tytułów o randze imperium cały czas jestem informowany że jakiś nic nie znaczący leszcz chce zabić kto znaczy jeszcze mniej.
- Bitwy tak samo nudne jak w CK2. Brak możliwości faktycznego wpłynięcia na losy bitwy.
- Po wynalezieniu i wybudowaniu wszystkiego przez ostatnie 1/4 gry gospodarczo nic się w państwie nie dzieje.

Ostatnie 50 godzin gry - schemat - święta wojna o księstwo, lub nawet dwa dla przyspieszenia, przejęcie, przekazanie wasalowi. Atak na następnego sąsiada z którym nie ma rozejmu, przejęcie, przekazanie. I tak w kółko. Raz na 10 godzin oddech bo władca umiera. Później to samo. Nuda, niski poziom trudności, mało mechanik różnicujących rozgrywkę i jeszcze raz nuda.

I'm waiting for Polish.

Crusader Kings III to bardzo dobra, złożona gra, która staje się lepsza z każdym wypuszczonym DLC. Próżno szukać dziś drugiej tak zaawansowanej, a zarazem grywalnej produkcji na rynku, ale...

1. Niestety należy zauważyć, że grze dalece to bycia tanim - cena podstawki w dniu premiery, regularne dodatki DLC, których również nie można określić mianem niedrogich - mimo, iż tak na prawdę wprowadzają niewiele nowości. Co za tym idzie odnosi się wrażenie, że podstawka z góry była tak planowana i z góry okrojona z treści.

2. Inwestując więc te kilkaset złotych i czekając na nowe DLC oczekujesz zapewne świetnej zabawy. Jednakże oprócz kwestii budżetowych, które dla wielu mogą stanowić problem nie do przeskoczenia to należy zmierzyć się z kwestią braku polskiego języka w grze. Mimo, iż w Polsce jest tak wielu fanów tej gry, a nawet jestem skłonny powiedzieć wielu lojalnych fanów, to do tej pory seria Crusader Kings nie doczekała się polskiej lokalizacji. Oczywiście na ratunek przybyli wspomniani wcześniej polscy fani, którzy zakasali rękawy i wzięli się do roboty nad tłumaczeniem. Niestety pliki gry i polityka ciągłych aktualizacji za każdym razem zmienia kod źródłowy uniemożliwiając kompleksowe przetłumaczenie gry. Jeżeli twórców nie stać na stworzenie polskiej lokalizacji to przynajmniej powinni w jakikolwiek sposób wyciągnąć rękę do współpracy z tłumaczami, którzy robią to całkowicie za darmo i być może zapewnić jakiekolwiek narzędzia czy rozwiązania, które chociażby ułatwiły im wykonywanie tej syzyfowej pracy. W końcu te osoby robią to na korzyść finansową producenta gry. Po dziś dzień taki ruch nie został jednak wykonany, co oznacza, że producent nie ma o tej grupie klientów zbyt wysokiego poważania. Osobiście uważam to za skandaliczne lekceważenie polskich konsumentów ze strony producenta i bardzo nad tym faktem ubolewam.

Brak języka polskiego może uniemożliwiać grę nawet osobom, dobrze znającym i komunikującym się po angielsku. Jak wspomniałem gra jest dość złożona, w dużej części prowadzona w trybie wydarzeń tekstowych, co powoduje, że osoba nawet dobrze znająca język angielski bardzo często musi posiłkować się narzędziem tłumaczącym, aby dobrze zrozumieć kontekst historii. Efektem tego jest stanowczo mniejsza satysfakcja z gry. W świetle tego odnosimy wrażenie, że CKIII nie jest produktem kompletnym oraz nieprzeznaczonym dla nas, mimo iż nie szczędziliśmy środków przy jej zakupie.

W związku z powyższym nie może być innej oceny niż negatywna.

- Grę co kilka minut wywala (w CK II nie miałem tego problemu).
- Brak polskiej wersji językowej (kasa z PL dobra, ale inwestycja w wersję językową to już dla nich za dużo).